Verhandelingen van de KVAB voor Wetenschappen en Kunsten. Nieuwe reeks
1 primary work
Volume 21
Eeuwen van ambitie schetst de lotgevallen van de Vlaamse adel tijdens
een kantelmoment in de Europese geschiedenis. In de late middeleeuwen
werden de hooggeboren geslachten van dit graafschap voor een reeks
fundamentele uitdagingen geplaatst. Op de kastelen en landgoederen die
hen altijd hadden verzekerd van ongeevenaarde macht en rijkdom, werden
zij geconfronteerd met een boerenbevolking die in de nasleep van de
Zwarte Dood een sterk besef van eigenwaarde had ontwikkeld. De luxueuze
levensstijl van edelen werd steeds vaker geevenaard en zelfs overtroffen
door stedelingen uit Gent, Brugge of Ieper, die enorme fortuinen hadden
vergaard met handel en nijverheid.
Frederik Buylaert brengt als eerste een synthetisch beeld van de
evolutie van de Vlaamse adel in de bewogen veertiende en vijftiende
eeuw. Aan de hand van een brede waaier van bronnen en invalshoeken
weerlegt hij vele gevestigde opvattingen over de adel. De late
middeleeuwen waren geen periode van onherroepelijk verval, maar een fase
waarin adellijke families een nieuw sociaal, economisch, cultureel en
politiek profiel ontwikkelden om hun maatschappelijke prominentie te
handhaven. Zij zochten en vonden antwoorden op die ingrijpende
veranderingen vanuit hun omgang met eeuwenoude problemen, zoals vetes
met vijandige families, erfenisconflicten in de eigen kring, het kiezen
van de 'juiste' huwelijkspartner, het verlies van lijf en leden op het
slagveld, kinderloosheid of het verzekeren van het levensonderhoud van
een liefdeskind.
Hierdoor evolueerde de Vlaamse adel van een gesloten
plattelandsaristocratie tot een economisch veelzijdige elite met een
groeiend internationaal en Franstalig karakter, die de hand reikte aan
machtige stedelingen en ambitieuze staatsambtenaren. Toen de Vlaamse
adel in de zestiende eeuw afstand deed van haar krijgshaftige
levenshouding, waren de meeste grondtrekken van de moderne adel reeds
gevestigd.
een kantelmoment in de Europese geschiedenis. In de late middeleeuwen
werden de hooggeboren geslachten van dit graafschap voor een reeks
fundamentele uitdagingen geplaatst. Op de kastelen en landgoederen die
hen altijd hadden verzekerd van ongeevenaarde macht en rijkdom, werden
zij geconfronteerd met een boerenbevolking die in de nasleep van de
Zwarte Dood een sterk besef van eigenwaarde had ontwikkeld. De luxueuze
levensstijl van edelen werd steeds vaker geevenaard en zelfs overtroffen
door stedelingen uit Gent, Brugge of Ieper, die enorme fortuinen hadden
vergaard met handel en nijverheid.
Frederik Buylaert brengt als eerste een synthetisch beeld van de
evolutie van de Vlaamse adel in de bewogen veertiende en vijftiende
eeuw. Aan de hand van een brede waaier van bronnen en invalshoeken
weerlegt hij vele gevestigde opvattingen over de adel. De late
middeleeuwen waren geen periode van onherroepelijk verval, maar een fase
waarin adellijke families een nieuw sociaal, economisch, cultureel en
politiek profiel ontwikkelden om hun maatschappelijke prominentie te
handhaven. Zij zochten en vonden antwoorden op die ingrijpende
veranderingen vanuit hun omgang met eeuwenoude problemen, zoals vetes
met vijandige families, erfenisconflicten in de eigen kring, het kiezen
van de 'juiste' huwelijkspartner, het verlies van lijf en leden op het
slagveld, kinderloosheid of het verzekeren van het levensonderhoud van
een liefdeskind.
Hierdoor evolueerde de Vlaamse adel van een gesloten
plattelandsaristocratie tot een economisch veelzijdige elite met een
groeiend internationaal en Franstalig karakter, die de hand reikte aan
machtige stedelingen en ambitieuze staatsambtenaren. Toen de Vlaamse
adel in de zestiende eeuw afstand deed van haar krijgshaftige
levenshouding, waren de meeste grondtrekken van de moderne adel reeds
gevestigd.